عنوان مقاله: تدوین استراتژی فناوری اطلاعات در موسسات قرآنی کشور مطالعه موردی: موسسه آیات هدایت قم
مولف: روح الله تولایی و دکتر علی نجاتبخش اصفهانی و دکتر محمدرضا مردانی
موضوع: فناوری اطلاعات IT
سال انتشار(میلادی): 2010
وضعیت: تمام متن
منبع: فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات دفاعی استراتژیک (دانشگاه عالی دفاع ملی
تهیه و تنظیم: پایگاه مقالات علمی مدیریت  www.SYSTEM.parsiblog.com    
چکیده: با ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات به سازمان ها، کسب و کار و استراتژی های آنها تحت تاثیر قابلیت ها و کاربردهای روز افزون فناوری اطلاعات قرار گرفته است که میزان این تاثیر بر حسب ویژگی های هر سازمان متفاوت است. در همین راستا در این مقاله به منظور تدوین استراتژی فناوری اطلاعات در موسسات قرآنی کشور از روش چارچوب جامع تدوین استراتژی استفاده شده است. تحقیق حاضر با روش پیمایشی و میدانی انجام شده و جامعه آماری این تحقیق مدیران و کارمندان موسسه آیات هدایت قم به عنوان مطالعه موردی می باشند. به همین منظور پرسشنامه ای حاوی سئوالات باز و بسته پاسخ از 34 نفر نمونه آماری گردآوری و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد اولویت دارترین استراتژی های فناوری اطلاعات موسسه آیات هدایت قم عبارتند از: استراتژی 1: طراحی و استقرار نظام جامع مدیریت دانش، یادگیری و مدیریت ارتباط با مخاطبان بر مبنای فناوری اطلاعات، استراتژی 2: تدوین و اجرای طرح جامع رسانه ای همبسته با خدمات محتوایی و خبر رسانی به صورت همروند و یکپارچه، استراتژی 3: ارتقای کیفی نیروی انسانی و ایجاد شرایط جذب نیروی انسانی با بهره وری بالا به خصوص از بین دانشجویان و طلاب، واستراتژی 4: بازنگری و ایجاد فرآیند پایش و ارتقای آراستگی، جذابیت و نظم محیطی.
واژه های کلیدی: استراتژی، چارچوب جامع تدوین استراتژی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، موسسات قرآنی، موسسه آیات هدایت قم.

مقدمه
از اوایل دهه 1990 میلادی به دلیل اهمیت، پیچیدگی و وسعت پروژه های فناوری اطلاعات، رویکردهای ویژه ای برای توسعه فناوری اطلاعات در سازمان ها در نظر گرفته شد و مدیران به دنبال راه حل های مناسبی برای رشد این فناوری در سازمان خود بودند. با توجه به متلاطم بودن وضعیت موجود، سازمان ها برای دستیابی به اهداف استراتژیک و بکارگیری موثر فناوری اطلاعات، سازمان ها نیازمند برنامه جامع و مناسبی می باشند. بر همین اساس برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات با استفاده از قابلیت ها و فرصت های فناوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل محیطی، با عث می شود تا چشم انداز مناسبی را در آینده برای توسعه فناوری اطلاعات مطابق با نیازها و اولویت های سازمان در نظر گرفته شود و دستیابی به اهداف سازمانی تضمین گردد.
از طرفی ماموریت اصلی سازمان ها و موسسات قرآنی اجرای برنامه های دینی و قرآنی است. طبق تعریف برنامه های دینی و قرآنی مجموعه ای از فعالیت های فرهنگی است که موضوع اصلی آن ترویج فرهنگ انس با قرآن به منظور تعمیق گرایش و باورهای مخاطبان به تفکر و تدبر در مفاهیم قرآنی، تبیین و ترویج سیره عملی اسوه ها و الگوهای دینی و تعظیم شعائر و مناسبت های اسلامی می باشد. لذا موسسات قرآنی برای موفقیت پایدار در انجام ماموریت اصلی خود نیازمند بکارگیری موثر فناوری اطلاعات می باشند که این امر مهم با تدوین استراتژی فناوری اطلاعات در این موسسات امکانپذیر خواهد بود. از همین رو مقاله حاضر با استفاده از چارچوب جامع تدوین استراتژی به صورت مطالعه موردی در موسسه آیات هدایت قم به تدوین استراتژی فناوری اطلاعات می پردازد.
موسسه آیات هدایت قم
موسسه آیات هدایت موسسه ای فرهنگی-قرآنی و غیرانتفاعی می باشد که فعالیت های خود را از سال 1372 آغاز کرده و به طور رسمی از سال 1383 در وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی به ثبت رسیده و مرکز اصلی آن در شهر مقدس قم می باشد. این موسسه علاوه بر تربیت و تعلیم قرآن آموزان، به طور تخصصی به تعلیم آموزگاران قرآن نیز می پردازد. به خاطر این ویژگی خاص، توجه مسئولان استان قم به ویژه وزارت آموزش و پرورش (مرکز تربیت معلم) به موسسه آیات هدایت بیشتر شده و همکاری های نزدیکی مابین تربیت معلم استان قم برای تعلیم آموزگاران با این موسسه صورت گرفته است. به طور کلی موسسه آیات هدایت قم دارای بخش های اصلی زیر می باشد:
- معاونت آموزش: که شامل کانون حضرت محسن(ع) (کلاسهای آموزشی موسسه مخصوص قرآن آموزان) و بخش آموزش قرآن آموزان می باشد.
- بخش روابط عمومی: این بخش ماموریت برقراری ارتباط و پاسخ گویی به مراجعین وآموزگاران (تربیت معلم) را بر عهده دارد.
- بخش پژوهش: این بخش شامل گروهی از محققین همکار موسسه است که به بررسی شیوهای نوین آموزش برای آموزگاران می پردازد.
- بخش آموزش معلمین: این بخش ماموریت برگزاری دوره های آموزشی برای معلمین قرآنی را بر عهده دارد.
- بخش فرهنگی: این بخش وظیفه ترویج وآموزش مفاهیم قرآنی و اخلاق اسلامی را به قرآن آموزان و عموم مردم دارد.
مفاهیم برنامه ریزی استراتژیک و فناوری اطلاعات
برنامه ریزی استراتژیک: فرایندی است که با تخصیص منابع یک سازمان به منظور دستیابی به ماموریت و هدف های حال و آینده آن در محیطی پویا و رقابتی سروکار دارد. [15]
تدوین استراتژی: فرایند و گزینش استراتژی هایی است که سازمان را به سمت هدف هایش رهنمون می سازد. [3،2]
اجرای استراتژی: فرایندی است که دربردارنده مجموعه ای همخوان و هماهنگ از انتخابها و اقدامهایی که برای تخصیص منابع سازماندهی، ماموریت دادن به مدیران کلیدی، تنظیم خط مشی ها و برقراری یک سیستم اجرا برای تقویت کنترل و ارزیابی یک استراتژی به انجام می رسند. [2،3،16،14]
مدیریت استراتژیک: هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ای چندگانه که سازمان را قادر می سازد به هدفهای بلندمدت خود دست یابد. [5،10،1]
فناوری اطلاعات و ارتباطات: مجموعه ای از دانش، روش و ابزار است که به منظور تسهیل و انجام فرایند تولید، گردآوری، سازماندهی، ذخیره سازی، بازیابی و نشر اطلاعات در این مجموعه، استفاده از رایانه به عنوان ابزار پردازش و شبکه به عنوان شاهراه ارتباطی نقش آفرین است. [8]
اهمیت و ضرورت برنامه ریزی استراتژیک
با آغاز دوره فرا صنعتی محیط سازمانی پویا و پرتغییر شده و پیچیدگی بعنوان مسئله غالب در سازمان ها مطرح گردیده است. تغییرات آنچنان شدت یافت که چالش های جدید و غیر منتظره شکل گرفت. بازارها به شدت رقابتی شد و یادگیری زودتر و سریعتر از رقبا بعنوان مزیت رقابتی مطرح، و در نتیجه تمرکز سازمان به آگاهی، دانش و اطلاعات معطوف گردید .[ 2،10]
برنامه ریزی استراتژیک با ارزیابی شرایط محیطی (فرصتها و تهدیدها) و قابلیت های درونی سازمان ( قوتها و ضعفها) و با در نظر گرفتن ارزش های سازمانی، استراتژی های مناسبی را تدوین و انتخاب می نماید.[ 3]
چارچوب جامع تدوین استراتژی
 برای تدوین استراتژی سازمان ها، غالباً از چارچوبی با عنوان چارچوب جامع تدوین استراتژی استفاده می شود. این چارچوب ابزارها و روش هایی را ارائه می کند که برای انواع سازمان ها در اندازه های گوناگون مناسب است و به استراتژیست ها کمک می کند استراتژی ها را شناسایی، ارزیابی و گزینش کنند. همانطور که در جدل شماره (1) نشان داده شد است؛ این چارچوب دارای چهار مرحله اصلی است که عبارتند از: [1، 5 ]
1- مرحله شروع؛ 2- مرحله ورودی ؛3- مرحله تطبیق و مقایسه؛ 4- مرحله تصمیم گیری  

جدول شماره (1): مراحل چارچوب جامع تدوین استراتژی
مرحله شروع
تعیین ماموریت و تهیه بیانیه ماموریت سازمان
مرحله ورودی
ماتریس ارزیابی عوامل خارجی    ماتریس ارزیابی عوامل داخلی
مرحله تطبیق و مقایسه
ماتریس سوات    ماتریس داخلی و خارجی
مرحله تصمیم گیری
ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی

1) مرحله شروع
تعیین ماموریت (Mission) :
ماموریت یک شرکت نشان دهنده علت و فلسفه وجودی آن شرکت می باشد. بیانیه ماموریت، هویت و فلسفه وجودی شرکت را در قالب کلمات بیان می کند و به عنوان دستورالعملی برای تدوین استراتژی قرار می گیرد.[1، 3، 8] بیانیه ماموریت دلیل وجود داشتن و عمومی ترین اهداف سازمان را تشریح می کند.[5، 16، 9] بیانیه ماموریت از راس هرم سازمان نشات گرفته و به تمام سطوح سازمان نفوذ می کند و باید روشن و شفاف باشد و در تمام سطوح سازمان مورد قبول قرار گیرد.[11،10،14]  
بیانیه ماموریت موسسه آیات هدایت قم:
موسسه آیات هدایت با هدف ژرف سازی اندیشه های پاک نسل جوان با آموزهای انسان ساز قرآن کریم در شهر مقدس قم قدم به عرصه فعالیت های قرآنی و فرهنگی نهاده است. مسلمانان جهت بهره گیری از زلال قرآن کریم واهل بیت باید با معارف و مبانی ثقلین آشنا گردند و رسیدن به این هدف متعالی نیازمند آموزش است. برهمین اساس موسسه آیات هدایت ماموریت آموزش تخصصی دوره ها و علوم مختلف قرآن را با کمک منابع انسانی متخصص و کارآمد خود بر عهده دارد.
2) مرحله ورودی
الف ) ماتریس ارزیابی عوامل خارجی(EFE) :
این ماتریس ابزاریست که به استراتژیست ها اجازه می دهد تا عوامل محیطی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، حقوقی، تکنولوژیکی، وضعیت بازار را در مقطع زمانی مورد نظر مورد ارزیابی قرار دهند و برای سازمان های دولتی و خصوصی و عمومی کاربرد دارد.[3، 20،2،1] پارادایم حاکم بر طراحی این ماتریس، عمدتاً تجویزی بوده و در رویکردهای مختلف تجویزی به عنوان ابزاری برای جمع آوری اطلاعات محیط عمومی و محیط صنعت بکار برده می شود. [1، 8  ]
در ماتریس زیر عوامل محیطی تاثیرگذار بر موسسه آیات هدایت قم ابتدا شناسایی شده و سپس در قالب فرصت ها  و تهدیدها  به لحاظ اهمیت مورد ارزیابی و سنجش قرار می گیرد. [1، 2، 5، 16]

جدول شماره (2): ماتریس ارزیابی عوامل خارجی موسسه آیات هدایت
ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE)
نمره    رتبه    ضریب اهمیت    عوامل خارجی     
0.32    4    0.08    نیاز و اشتیاق عمومی ناشی از کمبود فعالیت های منسجم مبتنی بر سیستم های اطلاعاتی در زمینه نشر مفاهیم قرآنی در سطح جامعه    O1    فرصت ها
0.28    4    0.07    نیاز و اشتیاق عمومی ناشی از کمبود خدمات خاص آموزشی،اطلاع رسانی و محتوایی ویژه قرآن به تفکیک گروه های مختلف جامعه    O2    
0.32    4    0.08    نیاز زیاد و بستر مناسب تعامل و ارتباط بین مراکز مختلف تحقیقی  و تبلیغی در زمینه قرآن    O3    
0.32    4    0.08    خلاء موجود در فضای دیجیتال در زمینه فعالیت های قرآنی و وجود تقاضای نسبی در جامعه برای خدمات محتوایی و اطلاعاتی در زمینه مفاهیم قرآن کریم    O4    
0.28    4    0.07    نیاز جامعه تحقیقاتی و آموزشی کشور به وجود خدمات ویژه آموزشی پژوهشی در حوزه قرآن کریم در بستر فناوری انیتنتی و نرم افزاری و نیاز شدید به کار گیری فناوری مدیریت دانش در زمینه علوم قرآنی و تجارب اشخاص فعال در این حوزه    O5    
0.15    3    0.05    حمایت دولت و نظام از برنامه و فعالیت های قرآنی    O6    
0.24    4    0.06    وجود سیستم های پایه ای و زیر ساختی در جامعه فناوری اطلاعات به منظور تأمین و بهره برداری در فعالیت های قرآنی و امکان استفاده ازنیروهای متخصص محیطی به منظور توسعه فناوری اطلاعات    O7    
0.15    3    0.05    آمادگی فضای اینترنت و وب برای توسعه فعالیت های قرآنی و وجود تعداد کاربران زیاد در این حوزه    O8    
0.12    3    0.04    وجود بودجه های تخصیص یافته برای حوزه فناوری اطلاعات و حوزه های قرآنی    O9    
0.12    3    0.04    شوق همکاری مادی و معنوی مسلمانان ایران و جهان در راستای فعالیت های قرآنی    O10    
 
0.05    1    0.05    وجود حساسیت ها در زمینه فعالیته های قرآنی به خصوص در محدوده محتوایی و امکان پیش آمدن چالش های اجتماعی و حتی سیاسی و اثر منفی آن بر فعالیت های فرهنگی    T1    تهدید ها
0.06    1    0.06    وجود برداشت های مختلف از برخی مفاهیم قرآنی و وجود اختلافات فرقه ای و مذهبی که می تواند محدود کننده باشد.    T2    
0.1    2    0.05    فقدان ارتباط منسجم و سیستماتیک با سازمان های فعال در زمینه تبلیغات اسلامی که می تواند منشأ اختلاف نظرات سلیقه ای گردد و توسعه فعالیت ها با کندی مواجه گردد.    T3    
0.08    2    0.04    وجود سازمان های توانمند که هم افزایی مناسبی در فعالیت های قرآنی ندارند و شکل گیری رقابت منفی در فضای اینترنتی    T4    
0.1    2    0.05    محدودیت های قوانین و مقررات در زمینه مسائل مالی و رویکرد اداری و منابع انسانی (استخدام و رفاهی) در زمینه های قرآنی    T5    
0.04    1    0.04    امکان شکل گیری هرزنامه های مجازی بر ضد مفاهیم و اصول قرآنی در فضای وب    T6    
0.04    1    0.04    امکان حمله اینترنتی به پایگاه داده ها و وبگاه های قرآنی    T7    
0.1    2    0.05    امکان واکنش های سریع و چه بسا دامنه دار به برخی محتواها و نوآوری ها    T8    
2.87         1    جمع نمره    
2.87>2.50    غلبه فرصت ها بر تهدید ها    
* ضریب اهمیت فرصت و تهدید عددی بین 0-1 و مجموع آن ها برابر عدد یک است
* رتبه 1 برای یک تهدید جدی و رتبه 2 برای یک تهدید معمولی
* رتبه 3 برای یک فرصت معمولی و رتبه 4 برای یک فرصت استثنایی

ب ) ماتریس ارزیابی عوامل داخلی(IFE)
این ماتریس ابزاری جهت بررسی عوامل داخلی سازمان می باشد. در واقع نقاط قوت  و ضعف  واحدهای سازمانی را ارزیابی می نماید. برای تهیه یک ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، عمدتاً به قضاوت شهودی و نقطه نظرات مدیران و کارکنان تکیه می شود.  [3، 15، 16] این ابزار برای جمع آوری اطلاعات درون سازمانی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک در سازمان های دولتی و خصوصی کاربرد فراوان دارد.[2، 16] پارادایم حاکم بر این ابزارجمع آوری اطلاعات، تجویزی است. در ماتریس زیر ابتدا قابلیت های سازمان  شناسایی شده و سپس در قالب قوت ها و ضعف ها به لحاظ اهمیت مورد ارزیابی و سنجش قرار می گیرد.




جدول شماره (3): ماتریس ارزیابی عوامل داخلی موسسه آیات هدایت
ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE)
نمره    رتبه    ضریب
اهمیت    عوامل داخلی     
0.2    4    0.05    در اختیار داشتن سازمان رسمی و  دارای تجربه چند ساله در زمینه های فعالیت های قرآنی    S1    قوت ها
0.16    4    0.04    سرمایه گذاری موسسه در برنامه های نو آورانه در امر فعالیت قرآنی مانند وبگاه اینترنتی موسسه    S2    
0.12    4    0.03    در اختیار داشتن مجموعه مدیریتی جوان، معتقد، فعال و مجرب در زمینه های فعالیت های قرآنی و گرایش اغعلب ایشان به استفاده از فناوری های نوین    S3    
0.12    4    0.03    داشتن ریسک پذیری نسبتاً بالا در طرح و اجرای برنامه ها جدید و سعی در استقلال سازمانی و خود کفایی    S4    
0.06    3    0.02    سیستم مدیریتی غیر متمرکز و واگذاری اختیارات به سطوح پایین تر    S5    
0.2    4    0.05    استفاده از سازو کار برون سپاری و تمرکز بیشتر بر هماهنگی و طرح ریزی ستادی    S6    
0.06    3    0.02    استفاده از توانمندی های طلبه های شهر قم به عنوان یک سرمایه اصلی علمی و توسعه ای    S7    
0.16    4    0.04    موفقیت در جذب منابع غیر دولتی و داشتن چهره قابل قبول در جامعه    S8    
0.06    3    0.02    ارتباط ارگانیک با دیگر سازمان های اثر بخش در سطح ملی در حوزه فعالیت های قرآنی و فرهنگی    S9    
0.16    4    0.04    استفاده از فناوری های روز دنیا در انجام امور موسسه    S10    
0.09    3    0.03    در اختیار داشتن نیروی انسانی با سواد اطلاعاتی مورد نیاز    S11    
0.16    4    0.04    در اختار داشتن منابع مختلف کتابخانه ای در زمینه قرآن اعم از صوت، سخنرانی، تفاسیر و سایر منابع    S12    
 
0.1    2    0.05    عدم توجه کافی و روش مند به موضوع اطلاع رسانی تخصص و مدیریت دانش و ضعف در توجه به مدیریت ارتباط با مشتریان (مخاطبان) در موسسه    W1    ضعف ها
0.1    2    0.05    عدم سازماندهی خدمات به صورت سیستماتیک و معماری مشخص در موسسه    W2    
0.04    2    0.02    نبود همکاری پویا و مطلوب در سطح عالی با سازمان های فعال در زمینه قرآنی    W3    
0.04    1    0.04    نداشتن نقش خاص و مشخص در انجام پژوهش های قرآنی    W4    
0.1    2    0.05    تعداد کم کاربران ویگاه موسسه و خدمات فعلی و کم توجهی به ظرفیت های حمایت مردمی    W5    
0.06    2    0.03    ضعیف بودن ارتباط کارآمد و اثر بخش با طلاب و دانشجویان    W6    
0.08    2    0.04    نداشتن فرایند های مدون مناسب معماری وضع مطلوب در حوزه ارائه خدمات و نداشتن فرایند مدیریت فناوری اطلاعات در موسسه    W7    
0.06    2    0.03    عملکرد و خارج از برنامه و انحراف فعالیت های موسسه ازبرنامه و انجام برخی فعالیت ها به صورت ناگهانی و بدون تحلیل ریسک    W8    
0.1    2    0.05    نبود ارزیابی عملکرد و فقدان نظارت مناسب بر عملکرد    W9    
0.04    1    0.04    عدم هماهنگی کافی بین بخش های مختلف موسسه و عملکرد جزیره ای    W10    
0.03    1    0.03    نداشتن ساز و کار برنامه مدون جهت جذب منابع مالی متفرقه و نداشتن بودجه بندی عملیاتی    W11    
0.02    1    0.02    ضعف در شناخت فرصتها برای انجام فعالیت های مورد نظر موسسه    W12    
0.08    2    0.04    نداشتن هیچ یک از فناوری های برتر کاربردی و پشتیبانی مورد نیاز در ارائه خدمات موسسه    W13    
0.08    2    0.04    نداشتن برنامه مشخص توسعه و پراکندگی در استفاده از فناوری اطلاعات در حوزه های مختلف کاری موسسه    W14    
0.06    2    0.03    عدم سازماندهی و ذخیره سازی مناسب و قابل مدیریت منابع اطلاعاتی موجود و نداشتن سیستم مدیریت محتوا یا کتابخانه دیجیتال مناست(عدم استفاده اثر بخش از اطلاعات گردآوری شده)    W15    
0.04    2    0.02    ضعف در جذب نیروی کارشناسی حرفه ای به سبب محدودیت های سازمانی و بودجه ای    W16    
0.01    1    0.01    ضعف مدیریت منابع انسانی و خدمات و امکانات رفاهی برای کارکنان جهت ایجاد انگیزش    W17    
2.59         1    جمع نمره    
2.59>2.50    غلبه قوت ها بر ضعف ها    
ضریب اهمیت قوت وضعف عددی بین 0-1 و مجموع آن ها برابر عدد یک است
رتبه 1 برای یک ضعف جدی و رتبه 2 برای یک ضعف معمولی
رتبه 3 برای یک قوت معمولی و رتبه 4 برای یک قوت استثنایی

3) مرحله تطبیق و مقایسه:
الف ) ماتریس سوات (SWOT)
ماتریس سوات یکی از ابزارهای مهمی است که مدیران بدان وسیله اطلاعات مربوط به عوامل داخلی و خارجی را مقایسه می کنند و با استفاده از آن، انواع استراتژی های ممکن را ارائه می دهند.[1،8،12 ] ماتریس SWOT  متشکل از یک جدول مختصات دو بعدی است، که هر یک از چهار نواحی آن نشانگر یک دسته استراتژی می باشد، به عبارت دیگر همواره چهار دسته استراتژی در این ماتریس مطرح می گردد [ 2،5،12 ] حال با توجه به موارد ذکر شده،  ماتریس سوات را برای موسسه آیات هدایت قم تشکیل دادیم و با توجه به نظرات مدیران و کارکنان موسسه، استراتژی هایی را برای هر یک از نواحی چهار گانه ماتریس سوات انتخاب نمودیم. ماتریس سوات موسسه آیات هدایت قم در جدول شماره (4) آمده است.

 جدول شماره (4): ماتریس سوات  ( SWOT ) موسسه آیات هدایت
     نقاط قوت ( S )    ضعف ها ( W )
...


ب ) ماتریس داخلی و خارجی (IE)
با عنایت به چهار دسته استراتژی قرار گرفته در ماتریس سوات و با توجه به منطقه قرار گرفتن شرکت در ماتریس داخلی و خارجی، آن دسته از استراتژی هایی را جهت ارزیابی و انتخاب در ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی برمی گزینیم که مربوط به منطقه تعیین شده در ماتریس چهار خانه ای داخلی و خارجی باشند.[1، 2، 15،16  ]  ماتریس داخلی و خارجی موسسه آیات هدایت قم در شکل شماره (1) آمده است.
ماتریس داخلی و خارجی (IE)    
     IFE = 2.59        
     EFE = 2.78        
 

             
جمع نمره ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE)    

4

    2.5    1    
ماتریس ارزیابی
عوامل داخلی     نقاط قوت - S    ضعف ها - W    4

ماتریس ارزیابی
عوامل خارجی            
فرصت ها - O    استراتژی تهاجمی(SO)    استراتژی محافظه کارانه(WO)    2.5
            
            
تهدیدات - T    استراتژی رقابتی(ST)    استراتژی تدافعی(WT)    1
            
            
             
             
شکل شماره (1): ماتریس داخلی و خارجی موسسه آیات هدایت قم

با توجه به ماتریس عوامل داخلی و خارجی استراتژی تهاجمی به شرح ذیل درنظر گرفته شده است:
استراتژی 1: طراحی و استقرار نظام جامع مدیریت دانش، یادگیری و مدیریت ارتباط با مخاطبان بر مبنای فناوری اطلاعات
استراتژی 2: تدوین و اجرای طرح جامع رسانه ای همبسته با خدمات محتوایی و خبر رسانی به صورت همروند و یکپارچه
استراتژی 3: ارتقای کیفی نیروی انسانی و ایجاد شرایط جذب نیروی انسانی با بهره وری بالا به خصوص از بین دانشجویان و طلاب
استراتژی 4: بازنگری و ایجاد فرآیند پایش و ارتقای آراستگی، جذابیت و نظم محیطی

4) مرحله تصمیم گیری:
ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM)
یکی از تکنیکها و ابزارهای بسیار رایج در ارزیابی گزینه های استراتژیک و مشخص نمودن جذابیت نسبی استراتژی ها که در مرحله تصمیم گیری مورد استفاده قرار می گیرد، ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM)  می باشد.[2، 5،9 ] این تکنیک مشخص می نماید که کدام یک از گزینه های استراتژیک انتخاب شده، مناسبتر می باشد.[1،6]
برای تهیه ماتریس استراتژیک کمی (QSPM) از تجزیه و تحلیل مراحل قبل چارجوب جامع تدوین استراتژی استفاده می شود تا بدان وسیله به شیوه ای عینی،استراتژی های قابل اجرا مشخص شوند.[1،2] در جدول شماره (5)، ماتریس استراتژیک کمی برای موسسه آیات هدایت آورده شده است که در آن چهار استراتژی تهاجمی انتخاب شده مورد بررسی قرار گرفته است.
 
جدول شماره (5): ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) موسسه آیات هدایت قم

...

جمع بندی و نتیجه گیری :
فناوری اطلاعات و ارتباطات ابزار مناسبی برای انجام ماموریت های موسسات قرآنی کشور می شود. اما در شرایط پیچیده و متلاطم امروز دنیا که حرکت به سمت استفاده از فاوا گریز ناپذیر است، بکارگیری صحیح و بهره گیری حداکثر از قابلیت های آن منوط به تدوین استراتژی هایی مختص فاوا در سازمان است.
در همین راستا در این مقاله با استفاده از روش چارچوب جامع تدوین استراتژی؛ به عنوان مطالعه موردی استراتژی فناوری اطلاعات موسسه آیات هدایت قم تدوین گردید. در مجموع با جمع بندی ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (عوامل خارجی- عوامل داخلی)؛ اولویت بندی استراتژی های فناوری اطلاعات موسسه آیات هدایت قم در جدول شماره (6) نشان داده شده است.
جدول شماره (6): اولویت بندی استراتژی های فناوری اطلاعات موسسه آیات هدایت
استراتژی    اولویت
2- تدوین و اجرای طرح جامع رسانه ای همبسته با خدمات محتوایی و خبر رسانی به صورت همروند و یکپارچه    1
1- طراحی و استقرار نظام جامع مدیریت دانایی، یادگیری و مدیریت ارتباط با مخاطبان    2
4- بازنگری و ایجاد فرآیند پایش و ارتقای آراستگی، جذابیت و نظم محیطی    3
3- ارتقای کیفی نیروی انسانی و ایجاد شرایط جذب نیروی انسانی با بهره وری بالا از بین دانشجویان و طلاب    4

بر اساس  ارزیابی میانگین نمرات استراتژی های تهاجمی در ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی، استراتژی "تدوین و اجرای طرح جامع رسانه ای همبسته با خدمات محتوایی و خبر رسانی به صورت همروند و یکپارچه" به عنوان اولویت دارترین استراتژی انتخاب شد. در مجموع با عنایت به شباهت های محتوایی فعالیت های موسسات قرآنی کشور با نمونه انتخاب شده در این تحقیق؛ استراتژی های تدوین شده قابل تعمیم به کلیه موسسات مشابه می باشد و قابل بهره برداری خواهد بود.


منابع و مراجع :
1-    اعرابی، سید محمد (1385)، دستنامه برنامه ریزی استراتژیک، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
2-    علی احمدی، علیرضا، فتح الله، مهدی، تاج الدین، ایرج (1382)، نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک: رویکردها، پارادایم ها، مکاتب، فرایندها، مدلها، تکنیک ها و ابزار، تهران، تولید دانش.
3-    پهلوانیان، حسین (1385)، تجربه ای موفق از کاربرد مدیریت راهبردی، یزد، نیکو روش.
4-    دیوید، فرد.آر (1379)، مدیریت استراتژیک، پارسائیان، علی اعرابی، سید محمد، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
5-    هورویتز، ژاک (1382)، هفت کلید استراتژی خدمات، اعرابی، سید محمد، ایزدی، داود، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
6-    غفاریان، وفا، کیانی، غلامرضا (1386)، پنج فرمان برای تفکر استراتژیک، تهران، فرا.
7-    کاپلان، رابرت نورتون، دیوید (1386) نقشه استراتژی: تبدیل دارایی های نامشهود به پیامدهای مشهود، اکبری، حسین، سلطانی، مسعود، ملکی، امیر، تهران، گروه پژوهشی صنعتی آریانا.
8-    یزدان پناه، احمد علی (1387)، گزینش پارادایم ها مسلط در روش های برنامه ریزی راهبردی فناوری اطلاعات، تهران: سومین کنفرانس بین المللی مدیریت استراتژیک.
9-     علی احمدی، علیرضا (1385)، جزوه درسی: فرآیند برنامه ریزی استراتژیک، تهران، دانشگاه علم و صنعت ایران.
10-    P.Forbes (1996). Handbook of strategic planning. Air Dole Group.
11-    Qureshi ; Ijaz & Muffich ; John (2004). "Strategic Case Analysis: Dell Corporation". Argosy University Business School. San Francisco. California. USA.
12-    Karppi; Ilari & Kokkonen; Merja (2001). " SWOT-analysis as a basis for regional strategies ". Nordregio Working Paper. ISSN 1403-2511.
13-    S.Kaplan & P.Norton (1996). " Translating Strategy in to Action the Balanced Score Card". Harvard College. USA.
14-    Johnson & Scholes (1989). Exploring corporate strategy.  prentice. Hall.
15-    https://www.strategyclub.com
16-    https://www.prenhall.com
17-    https://www.ayatehedayat.com